Nasz region....

anioł...

Anioł (z greckiego „angelos”) w tradycji judeochrześcijańskiej, a później też w islamie, to -istota duchowa (niematerialna), przemieszczająca się pomiędzy niebem (w sensie zaświatów) a Ziemią (światem materialnym), a dokładniej – będąca pośrednikiem pomiędzy najwyższą istotą czyli Bogiem stwórcą, a ludźmi na Ziemi. Tłumaczenie z hebrajskiego („mal’ach) i greckiego tego pojęcia oznacza – ”posłańca”(w tym też od Boga do ludzi). Według teologów istnieją różne grupy aniołów tworzących swoją hierarchię wyższości i zadań. Według Biblii część aniołów miała się zbuntować i stworzyć piekielną społeczność szatanów, będących uosobieniem zła i do niego kuszących ludzi. Anioły (te „święte”) z kolei kojarzone są jako byty prawie doskonałe uosabiające dobro i wspomagające ludzi. Pokazywani byli najczęściej jako młodzieńcy w jasnych szatach ze skrzydłami. Kult aniołów w chrześcijaństwie nie był tak wielki jak kult Jezusa , Maryi czy świętych męczenników, ale w pewnych miejscach i okresach dały się zauważyć. Sanktuariów poświęconym aniołom jest niewiele. Są to głównie miejsca gdzie mieli się objawiać ludziom, jak to często zdarzało się w Starym Testamencie -Izraelitom. W historii chrześcijaństwa znamy krótkotrwałe sekty czcicieli aniołów (tzw”angelików”) np. Frygii i Pizydii w II w.n.e., w Holandii na przeł. XVI/XVII w. (protestancka) czy we Włoszech w XIX w. Aniołów w zasadzie nie znamy z imienia (i ich osobistych losów) z wyjątkiem aniołów wyższej hierarchii , czyli archaniołów. Tradycja judaistyczna i chrześcijańska zwłaszcza prawosławna wymienia ich siedmiu z imienia i dziedziny ( zadań jakie mieli do spełnienia ) lub co uosabiali. Większość z nas kojarzy trzech archaniołów -Michała, Gabriela i Rafała. Najbardziej czczonym w chrześcijaństwie był Michał (Mika’El -Któż jak Bóg), główny wykonawca poleceń Boga. Był on głównym opiekunem narodu Izraela. W chrześcijaństwie kult jego odnotowany jest od IV wieku n.e. W Biblii np. Apokalipsie Św. Jana pokazany jest stojąc na czele „dobrych” aniołów walcząc ze zbuntowanymi -szatanami. Pierwszym znanym miejscem kultu tego archanioła była wniesiona w poł. V w.n.e bazylika przy via Salaria w Rzymie. Następnym miejscem objawień tego archanioła będzie Monte Sant’Angelo na pół – wyspie Gargano w połud. Italii w końcu V w. czy Zamek Anioła (dawne mauzoleum cesarza Hadriana) w Rzymie, gdzie miał się objawić papieżowi Grzegorzowi Wielkiemu na przeł VI i VII wieku. Innym słynnym miejscem kultu będzie niezwykła wysepka przy wybrzeżu Normandii – Mont Saint Michel (od pocz. VIII w.) W ikonografii św. Michał wyobrażony jest jako wojownik (najczęściej w zbroi legionisty rzymskiego podobnie jak Św. Florian),trzymający w jednej ręce miecz (często ognisty) a w drugiej wagę. Często pokazywany jest w postaci depczącej szatana ( pod różnymi postaciami najczęściej smoka). Archanioł Michał utożsamiany jest jako sędzia ważący na wadze uczynki ludzkie. Często występował na nagrobkach chrześcijańskich w XIX i I poł. XX wieku. Ten święty Archanioł patronuje dobrej śmierci, wojsku, policji (większości służb mundurowych), ale również wielu państwom -Cesarstwu Rzymskiemu, Anglii , Francji, Węgrom czy Rusi Kijowskiej; czy miastom -Brukseli, Kijowowi, Łańcutowi, Szalowej czy Białej Podlaskiej. Drugim co do popularności archaniołem był Gabriel (z hebr. „Bóg jest moją siłą” ), kontaktował się np. z prorokiem Danielem. Był aniołem zwiastującym narodzenie Jana Chrzciciela i Jezusa. Towarzyszył Jezusowi w ogrodzie Getsemani. W islamie miał podobno podyktować Mahometowi -Koran. Gabriel przedstawiany jest z lilią, gałązką oliwną, berłem lub zwojem (listem). Często pokazywany jest z przepaską na głowie. Patronuje dyplomatom, filatelistom, pocztowcom, radiu, telekomunikacji czy telewizji. Prawdopodobnie na trzecim miejscu plasuje się kult tzw. Anioła Stróża ( w rzeczywistości niezliczone rzesze aniołów). Sprawuje opiekę nad poszczególnymi ludźmi. Dawniej jego ikonografia była rzadka, lecz w XIX i XX wieku masowo zaczęto wytwarzać obrazy z Aniołem Stróżem. np. oleodruki ( najczęściej pokazywany jako anioł nadzorujący małe dziecko), które to zawisły prawie w każdym chrześcijańskim domu. Najmniej popularnym, z trójcy znanych archaniołów był Rafał. Na jego temat w Biblii jest niewiele informacji. Głównie kojarzono go z opowieścią o Tobiaszu. I on podobnie jak Anioł Stróż pokazywany jest jako anioł pilnujący dziecko lub młodzieńca. Jego atrybutem jest -laska, krzyż lub naczynie z lekarstwem, Rafał jest patronem chorych, lekarzy czy aptekarzy. Anioły dla wielu kultur, zwłaszcza chrześcijaństwa, kojarzone są jako dobre duchy (talizmany) o których trzeba pamiętać i których wizerunki warto mieć w pobliżu i czasami się do nich pomodlić lub westchnąć.

aniołowie w regionie...

W okolicach Lanckorony i Kalwarii do XVI w, kult aniołów był prawie niezauważalny. Dopiero objęcie starostwa lanckorońskiego przez wojewodę krakowskiego -Mikołaja Zebrzydowskiego w końcu zmienił ten fakt. Był to również czas następowania nowej epoki posoborowej (soboru trydenckiego) reformującej kościół łaciński, czego efektem będzie wejście nowego stylu w sztuce (zwłaszcza sakralnej) czyli baroku. To w tym stylu rozmnożyły się wizerunki aniołów- małych nagusieńkich puttów, czy większych jakiś cherubinów). Kalwaryjskie sanktuarium będzie jednym z naj- lepszych przykładów w tej części Europy namnożenia się
wizerunków w rzeźbie i na obrazach, tak licznej masy aniołów różnego rodzaju. Mikołaj Zebrzydowski jako żołnierz (kilku kampanii wojennych, w tym wojny z Iwanem Grożnym), stał się mocnym czcicielem Michała Archanioła. W Krakowie od XI wieku istnieje kościół „Na Skałce” koło Wawelu , poświęcony Św. Michałowi. W
końcu XVI w. Zebrzydowski zakłada Bractwo Świętego Michała, do którego wstępują jego żołnierze, zwłaszcza załoga zebrzydowickiego dworu obronnego i zamku lanckorońskiego. To w Zebrzydowicach buduje nowy ,manierystyczny kościół zmieniając patrona ze Św. Marcina na Michała. Tam można do dziś oglądać w
głównym ołtarzu obraz z tym archaniołem. Wymiennym obrazem tego ołtarz jest – kolejny obraz z archaniołem Gabrielem zwiastującym Maryi. W całym kościele na sufitach i ścianach zobaczymy można zobaczyć liczne wyobrażenia aniołów pędzla Karola Polityńskiego z okresu międzywojennego XX w. Zebrzydowski chciał aby główny kościół kalwaryjskiego sanktuarium był pod patronatem Archanioła Michała, ale bernardyni, którym powierzył opiekę nad tym miejscem proponowali Św. Franciszka lub Maryję. Ostatecznie wybrano wyjście
kompromisowe – Matkę Boską od Aniołów (tzw. M.B. Anielską), która stała się patronką tego kościoła.
Maria Matka Jezusa już we wczesnym średniowieczu pokazywana była na bizantyjskich ikonach ( np. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy) jako postać adorowana przez skrzydlatych aniołów. W kościele łacińskim tradycja Matki Boskiej Anielskiej sięga co najmniej XIII wieku. Łączy się równocześnie z dwoma miejscami
we Włoszech : z Asyżem i Loreto. Pod Asyżem w pocz. XIII wieku Św. Franciszek przejął od benedyktynów niewielką działkę z kapliczką Matki Boskiej, którą od tego czasu nazywano „Porcjunkulą” (cząsteczką) lub kaplicą Matki Boskiej Anielskiej. „Anielska” odnosi się legendy, która głosi, że koło tego obiektu Św. Franciszek i jego towarzysze mieli słyszeć głosy anielskie. Od tej pory tradycja kultu M.B. Anielskiej będzie jedną z dominujących w zakonie franciszkanów czy ich odnodze – bernardynów. W końcu XIII wieku w czasie ewakuacji krzyżowców z Palestyny, do miasteczka Loreto w północnych Włoszech miał być przeniesiony oryginalny domek Matki Boskiej z Nazaretu. Według podań historycznych dokonać tego miała rodzina de
Angelis („Aniołów”) – rządców Epiru. W innej wersji mieli dokonać tego aniołowie z nieba. W 1590 w owym Loreto miała być zakupiona przez biskupa łuckiego Bernarda Maciejowskiego srebrna figura Matki Boskiej Anielskiej. Specjalnie dla Mikołaja Zebrzydowskiego poświecił ją papież Sykstus V. Początkowo była ona
przechowywana przez Zebrzydowskich w Lublinie w kościele jezuitów. Przenosząc się z lubelskiego na Ziemię Krakowską zabrał Zebrzydowski figurę na Wawel, a potem na zamek lanckoroński. Wyruszając na rokosz przeciw królowi Zygmuntowi III Wazie, dał ją na przechowanie kalwaryjskim bernardynom. Od 1609 roku znajduje się w kościele bazylikowym w głównym ołtarzu stając się jego patronką do dziś. Bernardyni
umieścili ją w ołtarzu głównym, na czerwonym tle, z niewielkimi, także srebrnymi, postaciami aniołów. Tak powstał klasztor pw. Matki Bożej Anielskiej, podniesiony dziś do rangi bazyliki mniejszej. Przez kolejnych czterdzieści lat figura przywieziona z Loreto doznawała w tym miejscu szczególnej czci. Matka Boża Anielska miała przypominać wiernym o tym, aby służyli innym, tak jak czynią to aniołowie. Dopiero w 1641r. pojawił się u Bernardynów obraz Matki Bożej, zwanej Kalwaryjską. Ze względu na szczególne znaki, jak choćby łzy pojawiające się podobno na obrazie oraz liczne cuda za jego pośrednictwem, powstała kaplica Cudownego Obrazu, przed który zdąża dziś tłum pielgrzymów. Mimo to nie zmieniono nazwy klasztoru. Nadal
patronuje mu Matka Boża Anielska. Odpust ku jej czci obchodzony jest w Sanktuarium Kalwaryjskim co roku 2 sierpnia. Według obietnicy danej św. Franciszkowi przez Maryję i Jezusa każdy, kto w tym dniu nawiedzi dowolny kościół franciszkański dostąpi łaski odpustu zupełnego, a więc otrzyma odpuszczenie grzechów, z których musi się oczywiście wcześniej szczerze wyspowiadać. Żeby stało się zadość marzeniom wojewody krakowskiego, polecił on również swoim ludziom, aby namalowali obraz z jednym z najbardziej czczonych wizerunków św. Michała – z sanktuarium Monte Sant’Angelo na półwyspie Gargano we Włoszech. Ten
wizerunek spoczął najpierw w Pustelni Pięciu Braci Polaków na Żarku by w XX wieku ostatecznie spocząć w klasztorze bernardynów. Również na najstarszej panoramie dróżek pokazanej w atlasie świata Brauna i Hogenberga widzimy postać niedoszłego patrona przyszłej bazyliki-Michała Archanioła z hasłem po łacinie („Św. Michale obrońco nasz”). W naszej okolicy innym miejscem kultu Św. Michała będą Harbutowice koło
Sułkowic. Tam do XVIII w. funkcjonował kościół parafialny ,w obecnym dzisiaj lesie Groby przy Palczy (gdzie do pocz. XIX wieku nie było lasu) pod wezwaniem tego Archanioła. Po likwidacji tego kościoła na przeł. XVIII i XIX w. przetrwała mała skrzynkowa kapliczka z wizerunkiem Św. Michała i jednocześnie pamięć po poległych
konfederatach poległych w bitwie 23.V.1771 r. W 2007 Towarzystwo Przyjaciół Lanckorony sfinansowało wykonanie drewnianej kapliczki (stylizowanej na góralską) Św. Michała z jego wizerunkiem, początkowo namalowanym na desce a potem w formie rzeźby. Autorem rzeźby jest artysta z Bugaja koło klasztoru kalwaryjskiego – Wojciech Kurdziel . Do dziś odprawia się tam uroczystości i nabożeństwa w święto –
Michała Archanioła ale i Gabriela i Rafała – 29 IX, czy w święta państwowe 3 Maja czy 11 XI. W nowym kościele murowanym w centrum Harbutowic, który jest pod podwójnym wezwaniem (również Matki Boskiej), w głównym ołtarzu zobaczymy wizerunek Św. Michała. Wnętrze i główne wejście tej fary są udekorowane wieloma wizerunkami innych aniołów. Tam co miesiąc w ostatnią sobotę miesiąca odprawiane
jest specjalne nabożeństwo , ku czci tego świętego. Również inny archanioł- Rafał ma swoje miejsce w okolicy. Posiada on swoją kaplicę tuż przy wejściu na Plac Rajski przed bazyliką kalwaryjską. Tam w górnej części
ołtarza w okrągłej rozecie widnieje Archanioł Rafał prowadzący Tobiasza. Tutaj w końcu września odbywa się uroczysta msza ku czci trzech omawianych archaniołów. Czwartym ważnym i symbolicznym aniołem mającym swoje miejsce na kalwaryjskiej ziemi jest Anioł Stróż. Jemu poświęcona jest kaplica Betsaida z sadzawką, w pobliżu Bramy Wschodniej. Tam w ołtarzu widoczny jest obraz z Aniołem Stróżem prowadzącym dziecko, a w latarni kopuły zawieszona jest rzeźbą anioła z wiosłem odbijającego się w sadzawce. Wszystkich czterech tj. Michała, Gabriela, Rafała i Anioła Stróża możemy zobaczyć na słynnym moście Anielskim na Cedronie koło kaplicy Św. Jana Nepomucena. W innych obiektach dróżek jest również pełno wizerunków anielskich: w bazylice widnieją typowe barokowe putta czy piękne freski aniołów na sklepieniu nawy głównej pędzla Włodzimierza Tetmajera. Wiele postaci aniołów najdziemy w kościele Grobu Matki Bożej. Ciekawe freski z aniołami aniołów z lat 30-tych XX w. znajdują się w kościółku parafialnym pod wezwaniem Św. Józefa w Kalwarii Zebrzydowskiej, namalowane przez niedocenianego do niedawna malarza Karola Malczyka z sąsiedniego Barwałdu. Również w Lanckoronie możemy też spotkać historyczne wątki anielskie. Na
zachowanym z 1550 roku dzwonie kościoła parafialnego, który ufundowała prawdopodobnie rodzina starostów Wolskich herbu Półkozic wspomniana jest Maryja Królowa Aniołów- „AVE REGIS ANGELORUM”- Bądź pochwalona Królowo Aniołów. Na zwieńczeniach pięknego pozłacanego wczesnobarokowego ołtarza
głównego widnieje wizerunek Michała Archanioła z mieczem i wagą. W całym kościele w wielu miejscach (na obrazach i rzeźbach) możemy zobaczyć liczne putta i wizerunki dostojnych aniołów. W kaplicy Św. Walentego w Izdebniku , która miała powstać w miejscu pierwotnego XIV wiecznego kościoła parafialnego przy granicy z Jastrzębią, w głównym ołtarzu znajdują się rzeźby barokowych aniołów ale i w wielu obrazach, głównie oleodrukach z przeł. XIX i XX w. widnieją liczne anioły.

anioł pański...

Pewnym rodzajem kultu anielskiego jest modlitwa na Anioł Pański związana z przypominaniem zwiastowania narodzenia Jezusa- Maryi przez Archanioła Gabriela. Ta modlitwa odmawiana była najczęściej w południe, a nawoływaniem do mniej miało być bicie dzwonów (sygnaturek), w tym na lokalnych kapliczkach i drzewach. Taka tradycja była choćby w kopulastej i krytej gontem kapliczce zwanej „Dzwonek” w Skawinkach czy dzwonienie sygnaturek na pojedynczych drzewach w Jastrzębi (w pocz. XX u Kozików z Migówki na dębie, potem u Pieronkiewicza na brzozie, następnie u Kasiarzy na lipie i ostatecznie na wieży strażackiej w budynku Domu Kultury w Jastrzębi.

Przy opracowaniu materiałów oparto się na: Bukowski W.,Dybaś B.i Noga Z.(red.)-”Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779-1783, Kraków 2012/  Chyczyński Stanisław- „Motywy religijne”, Kalwaria Zeb.1994/ Chyczyński Stanisław-”Sonety kalwaryjskie” Bydgoszcz 2010 Dudziński Paweł „Alfabet heraldyczny” , Warszawa 1997/ Glazik Anna „Świat wierzeń i fantazji w rzeźbie zamknięty (twórczość Jędrzeja Wowry) ,Warszawa 2003/ Krzemień Marek „Lanckorona”, Lanckorona 2016 /Lenik Zbigniew „Poczet starostów lanckorońskich”, Wadowice 2000/ Oleschko Herbert „Aniołów dyskretny lot”, Kalwaria Zeb.1996/ Szablowski Jerzy „Katalog zabytków sztuki w Polsce” zeszyt 14- powiat wadowicki, Warszawa 1953/ Wciślak Stanisław „Parafia Narodzenia Św.Jana Chrzciciela w Lanckoronie” ,Lanckorona 2007/ Wiśniak Kazimierz „Anioł w Miasteczku”, Kraków 2014/ „Opowieści z Lanckorony i okolic”, Kraków 2015/ Wyczawski Hieronim „Kalwaria Zebrzydowska” Kalwaria Zeb.1987/ Witaliński Jacek „Polska Jerozolima-Kalwaria Zebrzydowska”, Kalwaria Zeb.2000/ Zinkow Julian „Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony” , Wadowice 2000 /„Kurier Lanckoroński” wiele numerów z lat 1996-2018/ „Nihil Novi” nr 29/2015

opracowanie Zbyszek Lenik

na lanckorońskim rynku

Anioł Enrico Muscetra

Enrico Muscetra, malarz i rzeźbiarz włoski.

W Salento zrealizował m.in.: ”Pomnik Jeżowca” w Gallipoli, „Człowieka z wielkim sercem” w Martano, „Zwiastowanie” w Aradeo.

W pracach Enrica Muscetry bardzo wyraźnie widoczna jest stała determinacja w dążeniu do niemal zupełnego wykluczenia materii. Oczyszczenia jej ze wszelkich części ciała, zostawiając tylko nienaruszone, uprzywilejowane miejsce, które zajmuje Serce. Pełna pustych miejsc    i otworów postać ludzka jest zawieszona w bezcielesności, która wydaje się przekraczać granice narzucone przez każde prawo natury, wyrwane od transcendentnych wymogów. Bezcielesność, która uwalnia się, aby ponownie odtworzyć się w czystym rozrzedzeniu, w końcowym duchowym przedstawieniu ciała. Również wśród obrazów największym i najbardziej kunsztownym malarsko cyklem są prace z motywem serca.

„W sercach, które maluje, wypełnionych przemożnym pragnieniem światła, odbija się płomień, pierwotny żar, który tylko wszechogarniający kosmiczny ogień może przywieść na myśl.

(…) Używa malowniczego języka, dzięki któremu z jednej strony udaje mu się uchwycić aurę wewnętrznej ulotności równowagi estetycznej, podczas gdy z drugiej strony zatrzymuje się na ostatecznej granicy niewidzialnego lecz możliwego zagrożenia metafizycznego” – komentuje malarstwo Muscetry prof. Bronisław Chromy.

Obrazy i rzeźby Enrico Muscetry były wystawiane w galerii autorskiej Bronisława Chromego w krakowskim Parku Decjusza oraz w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa. W Wieliczce stoi jego rzeźba ku czci Świętej Kingi.

Fragment questu Lanckorońskiego:

(…) Na rynku w Lanckoronie Anioł z sercem stoi, ani nocy, ani zimy wcale się nie boi…
Tu podróż swoją zacznij – napis włoskiego artystę ci wskaże, A druga litera imienia Jego jako ostatnia będzie hasła Twego. (…)

Cały quest dostępny:

spotkanie z aniołem w lanckoronie... o projekcie

Gminny Ośrodek Kultury w Lanckoronie, dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego zrealizował w 2008 roku projekt wprowadzenia elementów Sztuki do przestrzeni lanckorońskiego rynku. Lanckorona – miejscowość piękna i zasklepiona w swojej przaśności, potrzebuje nowego bodźca w postaci przybliżenia sztuki pochodzącej z innych środowisk i prezentującej nowe formy. Wychodząc z tego założenia zorganizowano warsztaty dla dzieci i młodzieży -wdzięcznych odbiorców i spontanicznych kreatorów sztuki. Prowadząca warsztaty Danka Jaworska, zauroczyła dzieci opowieścią o aniołach, które sfrunęły na lanckoroński rynek i zapoznała uczestników z nowymi technikami malarskimi. Efektem jest szereg prac z wprowadzonymi do naszej rzeczywistości elementami anielskimi, ulotnymi i duchowymi.

Do udziału w projekcie włączone zostało lokalne środowisko opiniotwórcze: radni, członkowie stowarzyszeń i lokalni twórcy. Dla nich przygotowano profesjonalne warsztaty architektoniczne i rzeźbiarskie oraz spotkanie z Danką Jaworską – malarką i Enrico Muscetrą – wybitnym włoskim rzeźbiarzem. Spotkania w ich pracowniach dały okazję do podziwiania prac, oraz poznania tajników ich artystycznego warsztatu. Podczas rozmów narodził się pomysł wprowadzenia na lanckoroński rynek motywu anielskiego. Wypracowana koncepcja zaowocowała powstaniem dzieła, jakiego jeszcze w Lanckoronie nie było. Rodem ze słonecznej Italii, z sercem otwartym na Lanckoronę sfrunął do nas Anioł. Jest porywający i  nowoczesny, jakże inny od dotychczasowych. Autorem rzeźby IL CUORE DELL’ANGELO jest włoski artysta Enrico Muscetra.

w naszym regionie

Matka Boska Anielska

Maria Matka Jezusa już we wczesnym średniowieczu pokazywana była na bizantyjskich ikonach ( np. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy) jako postać adorowana przez skrzydlatych aniołów. W kościele łacińskim tradycja Matki Boskiej Anielskiej sięga co najmniej XIII wieku. Łączy się równocześnie z dwoma miejscami we Włoszech : z Asyżem i Loreto.

Pod Asyżem w pocz. XIII wieku Św. Franciszek przejął od benedyktynów niewielką działkę z kapliczką Matki Boskiej, którą od tego czasu nazywano „Porcjunkulą” (cząsteczką) lub kaplicą Matki Boskiej Anielskiej. „Anielska” odnosi się legendy, która głosi, że koło tego obiektu Św. Franciszek i jego towarzysze mieli słyszeć głosy anielskie. Od tej pory tradycja kultu M.B. Anielskiej będzie jedną z dominujących w zakonie franciszkanów czy ich odnodze – bernardynów.

Grafika Kazimierz Wiśniak

(...)

W końcu XIII wieku w czasie ewakuacji krzyżowców z Palestyny, do miasteczka Loreto w północnych Włoszech miał być przeniesiony oryginalny domek Matki Boskiej z Nazaretu. Według podań historycznych dokonać tego miała rodzina de Angelis („Aniołów”) – rządców Epiru. W innej wersji mieli dokonać tego aniołowie z nieba.

W 1590 w owym Loreto miała być zakupiona przez biskupa łuckiego Bernarda Maciejowskiego srebrna figura Matki Boskiej Anielskiej. Specjalnie dla Mikołaja Zebrzydowskiego poświecił ja papież Sykstus V. Początkowo była ona przechowywana przez Zebrzydowskich w Lublinie w kościele jezuitów. Przenosząc się z lubelskiego na Ziemię Krakowską zabrał Zebrzydowski figurę na Wawel, a potem na zamek lanckoroński. Wyruszając na rokosz przeciw królowi Zygmuntowi III Wazie, dał ją na przechowanie kalwaryjskim bernardynom. Od 1609 roku znajduje się w kościele bazylikowym w głównym ołtarzu stając się jego patronką do dziś. Bernardyni umieścili ją w ołtarzu głównym, na czerwonym tle, z niewielkimi, także srebrnymi, postaciami aniołów. Tak powstał klasztor pw. Matki Bożej Anielskiej, podniesiony dziś do rangi bazyliki mniejszej. Przez kolejnych czterdzieści lat figura przywieziona z Loreto doznawała w tym miejscu szczególnej czci. Matka Boża Anielska miała przypominać wiernym o tym, aby służyli innym, tak jak czynią to aniołowie.

Choć i w Lanckoronie pojawienie się Maryi od Aniołów na przełomie XVI i XVII wieku miało już jakiś wcześniejszy kontekst. Na prawdopodobieństwo istnienia tu jakiegoś kultu takiej Madonny wskazuje obecność w kościele parafialnym Narodzenia Św. Jana Chrzciciela – dzwonu z 1550 roku o nazwie „Maria Królowa Aniołów” ( w oryginale po łacinie ), który fundowała prawdopodobnie rodzina starostów Wolskich herbu Półkozic.

Dopiero w 1641r. pojawił się u Bernardynów obraz Matki Bożej, zwanej Kalwaryjską. Ze względu na szczególne znaki, jak choćby łzy pojawiające się podobno na obrazie oraz liczne cuda za jego pośrednictwem, powstała kaplica Cudownego Obrazu, przed który zdąża dziś tłum pielgrzymów. Mimo to nie zmieniono nazwy klasztoru. Nadal patronuje mu Matka Boża Anielska. Odpust ku jej czci obchodzony jest w Sanktuarium Kalwaryjskim co roku 2 sierpnia. Według obietnicy danej św. Franciszkowi przez Maryję i Jezusa każdy, kto w tym dniu nawiedzi dowolny kościół franciszkański dostąpi łaski odpustu zupełnego, a więc otrzyma odpuszczenie grzechów, z których musi się oczywiście wcześniej szczerze wyspowiadać.

Ale anioły i Matka Boska Anielska chyba lepiej czują się w Lanckoronie….

Jacek wojs- anioł w miasteczku

Sfrunął skądś od Wadowic

Przysiadł na ryneczku.

Anioł w miasteczku, anioł w miasteczku.

Musnął skrzydłem staruszka,

Dał całusa dziecku;

Anioł w miasteczku, anioł w miasteczku.

Sprawdził czy miłość

Mieszka tu w każdym domeczku.

Anioł w miasteczku, anioł w miasteczku.

Napomniał lanckoronian;

Żyjcie po sąsiedzku!

Anioł w miasteczku, anioł w miasteczku.

Nawiedził strzelistą wieżę,

Ołtarz, Matkę, Dziecko;

Anioł w miasteczku, anioł w miasteczku.

Braci zwołał i teraz;

W każdym ogródeczku:

Anioł w miasteczku, anioł w miasteczku.

anielskie opiekunki

Iwona Siwek- Front

„Anielskie opiekunki” to tytuł wystawy rysunków Iwony Siwek-Front, której wernisaż odbył się w ramach Zimowego Festiwalu „Anioł w Miasteczku”.

Artystyka mówi o wystawie: „Anielskie Opiekunki, nasze opiekunki, to nawiązanie do serii moich obrazów o kobietach, ponieważ kobiety maluję i rysuję od zawsze. Trudno, żeby Anioły, które w tym roku przyfruną do Lanckorony, nie były kobietami. Są kobietami z krwi i kości, mają duże biusty, wydatne usta, to takie dorodne baby, no i mądre. Kobieta – anioł jest symbolem ciepła, dobroci, a przede wszystkim opieki. Bo kobieta po prostu jaka by nie była, nawet wyzwolona, ma wpisany w siebie pewien rytuał opiekuńczości”.

Kobiety Iwony Siwek-Front są dorodne, kolorowe, ciepłe. Mają barwną osobowość. Artystka przy pomocy sztuki walczy „o sens wolności człowieka, o wolność w środku nas samych, naszą własną osobowość i niezależność”.

„To nie będą grzeczne aniołki…raczej frywolne, z charakterem i zadziorne. Nie takie grzeczniutkie, ze złotymi skrzydełkami czy buzią dziecka. To będą baby z krwi i kości – z biustem i skrzydłami!” – mówi Artystka.

Zapraszamy gorąco!

IWONA SIWEK- FRONT, ur. w Krakowie. Uprawia malarstwo, rysunek, grafikę, mural, komiks, film animowany. Jest absolwentką Wydziału Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W roku 2009 obroniła tytuł doktora pracą „Semiosfera mojego miasta. Notatki” w Katedrze Intermediów (ASP). Jest stypendystką Emily Carr University of Art & Design w Vancouver (Kanada) w pracowni filmu animowanego i video. Swoje prace wystawia regularnie w Polsce i za granicą. Należy do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Tworzy w swojej oryginalnej pracowni-galerii przy ul. Wiślnej 8 będącej zarazem archiwum dzieł ojca, Mariana Siwka.

Z artystką rozmawiała: Dominika Zaręba

Artykuł do przeczytania:

Strona internetowa została wykonana w ramach projektu grantowego pt. Aniołowo- wirtualne muzeum związane z historią regionu, ludzi i miejsc oraz konkursy i wystawy tematyczne, współfinansowane ze środków EFRROW otrzymanych za pośrednictwem LGD Gościniec 4 Żywioły. W ramach Poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.